شناسایی طبع بدن و اگاهی از نوع مزاج کمک میکند تا با مصرف مواد غذایی ای که مناسب با طبع و مزاج است بدن را سالم و تندرست نگهدارید ، علائمی که برای شناخت مزاج در این مطلب گفته میشود برای افزایش اگاهی میباشد و بهتر است برای اطمینان کامل از نوع طبع و مزاج خود از یک متخصص طب سنتی مشاوره بخواهید.
تشخیص گرم مزاج و سرد مزاج
شناسایی مزاج یکی از مهم ترین مبانی درمان در طب سنتی ایران است و بررسی آن در زندگی بهترین روش برای حفظ سلامت ، تندرستی و نشاط عمومی بدن میباشد.
شناسایی طبع بدن و اگاهی از نوع مزاج کمک میکند تا با مصرف مواد غذایی ای که مناسب با طبع و مزاج است بدن را سالم و تندرست نگهدارید ، علائمی که برای شناخت مزاج در این مطلب گفته میشود برای افزایش اگاهی میباشد و بهتر است برای اطمینان کامل از نوع طبع و مزاج خود از یک متخصص طب سنتی مشاوره بخواهید.
کیفیت و کمیت مو در بدن : بررسی کیفیت و اندازه موها در بدن انسان یکی از نشانه هایی است که درمانگران طب سنتی با کمک آن نوع مزاج هر فرد را تعیین میکنند ، با بررسی رنگ مو ، پرمویی یا کم مویی ، جنس مو ، حالت مو و میزان رشد مو در افراد مختلف میتوان به نوع مزاج و طبع آن ها پی برد.
» اگر سرعت رشد موی بدن کم باشد این مسئله نشانه سردی مزاجی است ؛ اگر رشد مو خیلی سریع باشد ( احساس شود مو زودتر از حد طبیعی رشد میکند ) این مسئله دلیل گرمی مزاجی است.
» پرمویی بدن نشانه گرمی مزاجی و کم مویی بدن نیز از سردی مزاج است.
» نازکی مو دلیل بر سردی و تری مزاج است ، افرادی که موی کلفت دارند دارای مزاجی گرم و خشک هستند.
» مجعد بودن و حالت دار بودن موها یکی دیگر از نشانه های گرمی و خشکی مزاج است ؛ افرادی که موی صاف و لخت دارند دارای مزاجی سرد و تر هستند.
» رنگ موی افراد نیز یکی دیگر از نشانه های تشخیص مزاج است ، افرادی که موی تیره دارند مزاج گرم و خشک دارند ؛ افرادی که موهای سفید در آن ها زودتر رشد کرده است مزاج سرد و تری دارند ، افرادی که موی روشن یا حنایی طلایی دارند این موضوع نشان دهنده اعتدال در مزاج است.
شکل و فرم اندام : یکی دیگر از علائمی که درمانگران طب سنتی از ان برای شناسایی مزاج افراد استفاده میکنند بررسی ظاهر و شکل اندام و عضلات بدن است.
» افرادی که سینه ای فراخ و پهن دارند گرم مزاج هستند.
» افرادی که اندام های بزرگ دارند و عروق برجسته و نبضی قوی دارند گرمی مزاج هستند ؛ همچنین فردی که عضلات سفت و بزرگ و تاندون های ظریف تری داشته باشد نیز گرم مزاج است.
» اگر فردی اندام ها و سینه اش کوچک باشد سرد مزاج است ؛ داشتن نبض ضعیف و عضلات ظریف نیز از علائم سردی مزاج در افراد میباشد.
» افرادی که دارای چهره لاغر بوده و پوستی به استخوان چسبیده دارند دارای مزاج گرم و خشک هستند.
» افرادی که استخوان های قابل مشاهده و برجسته ای دارند یا غضروف حنجره و بینی آن ها برجسته و واضح است نیز دارای مزاج گرم و خشک هستند.
بررسی فضولات بدن : رنگ مدفوع و کیفیت آن توسط درمانگران طب سنتی برای تشخیص نوع مزاج استفاده میشود ، بررسی کل فضولات بدن شامل ادرار ، مدفوع ، عرق ، مو ، ناخن و خون در تشخیص دقیق نوع مزاج و طبع موثر است.
» اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد انشان دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است ، بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علائم سردی مزاج است.
واکنش اندام ها : اگر اندامی در برخورد با خشکی ، گرما ، سرما و رطوبت خیلی سریع واکنش نشان دهد یعنی آن مزاج غالب است.
افراد هیجانی,بلغمی,تشخیص مزاج,تشخیص مزاج و تغذیه صحیح هر مزاج,سرد مزاج,آموزش آشپزی,تغذیه صحیح هر مزاج,تغذیه صحیح,صفراوی,سوداوی,دموی,تغذیه,مزاج,آتشین مزاج,زندگی سالم,اصول تغذیه,طبع شناسی,مزاج شناسی
تشخیص مزاج و تغذیه صحیح هر مزاج تغذیه
در یک روز سرد به مردمی که بیرون از منزل در حرکت هستند دقت کنید ، تعدادی با پالتو ، شال و کلاه هستند و تعدادی با یک ژاکت معمولی و یا با یک پیراهن بیرون آمده اند ، این ها چه تفاوتی دارند ؟ تعدادی از افراد با خوردن مقدار کم غذا خیلی زود چاق میشوند و عده ای با وجود خوردن مقدار قابل توجهی غذا همچنان اندام مناسبی دارند.
تشخیص مزاج و تغذیه صحیح هر مزاج
مزاج برای همه نام کاملا آشنایی است ، افرادی که هیجانی و پر جنب و جوش هستند یا زود عصبانی میشوند را آتشین مزاج میخوانند و افراد دیر جوش ، کم حرف و غیر فعال را سرد مزاج مینامند.
در یک روز سرد به مردمی که بیرون از منزل در حرکت هستند دقت کنید ، تعدادی با پالتو ، شال و کلاه هستند و تعدادی با یک ژاکت معمولی و یا با یک پیراهن بیرون آمده اند ، این ها چه تفاوتی دارند ؟ تعدادی از افراد با خوردن مقدار کم غذا خیلی زود چاق میشوند و عده ای با وجود خوردن مقدار قابل توجهی غذا همچنان اندام مناسبی دارند.
تعدادی از افراد خوابی سبک دارند و ساعت خوابشان کم است ، تعدادی خواب سنگین و طولانی دارند ، بعضی ها خیلی بلند و سریع تکلم میکنند در حالی که تعدادی نیز خیلی آرام حرف میزنند ، برخی افراد با خوردن یک خیار دل درد میگیرند و بعضی حتی با خوردن نیم کیلو خیار هیچ واکنشی ندارند.
چگونه مزاج خود را بشناسیم : تمام جنبه های زندگی ما تحت تاثیر طبیعت بدنمان قرار دارد ، نوع غذایی که میخوریم می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر تمامی اعضای بدن ما از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و معده و کبد و کلیه ها داشته باشد ، در بعضی از انواع مزاج ها خوردن یک غذای نامناسب می تواند عواقب زیادی داشته باشد.
در ساده ترین حالت آن مثلا فردی حتی با خوردن ۱ عدد خرما بدنش جوش میزند ، غذای نامناسب با مزاج شما میتواند موجب تغییرات خواب ، ایجاد حالت عصبی ، اختلال حافظه ، اختلال هضم ، اختلال دفع ، عوارض پوستی ، مشکلات کبد و قلب و اندام های تناسلی و … را نشان دهد.
نوع نوشیدنی ، لباس ، هوای استنشاقی ، مقدار حرکت ها و استراحت روزانه و چگونگی دفع و حالت های عصبی و روانی مستقیما مرتبط با حالات طبیعی یا مزاجی است ، بنابراین برای داشتن زندگی سالم و طبیعی ، وزن مناسب ، رابطه زناشویی خوب و آرامش روحی همه نیازمند به شناختن مزاج یا طبیعت خود هستند.
مزاج اصلی یا جبلی مزاجی است که از طریق ارث از پدر و مادر به فرد منتقل میشود و از زمان تولد در فرد وجود دارد و یک حالت طبیعی برای آن فرد به حساب می آید و هر مزاج دارای علایم و خصوصیات خاص خود می باشد.
» علائم افراد سوداوی : لاغری ، خشکی و سفتی پوست ، موخوره ، سوزش سر دل ، اشتهای کاذب ، تیرگی زیر چشم ، فکر وخیال زیاد ، خواب سبک و پریدن از خواب ، اضطراب ، افسردگی و سیری زود رس.
تغذیه سوداوی ها : مزاج سودا چون سرد و خشک است افراد سوداوی باید از غذاهای گرم و تر بیشتر مصرف کنند.
» علائم افراد بلغمی : سفیدی رنگ پوست ، نرمی و سردی پوست ، کندی حواس ، زیاد شدن خواب ، مدفوع بدبو ، فراموشی ، خلط و سرفه ، شکل در هضم ، نفخ ، ترش کردن ، افزایش آب دهان ، افزایش اشتها ، تجمع چربی شکم ، عدم تشنگی ، ادرار سفید ، احساس کسلی و بی حالی.
تغذیه بلغمی ها : افراد بلغمی نباید سردی جات را به تنهایی میل کنند ، حجامت نیز برای این افراد مضر میباشد.
» علائم افراد صفراوی : زردی رنگ چشم ، زردی رنگ پوست ، خشکی دهان و بینی ، عطش زیاد ، جوش و آکنه در سر و صورت ، خشکی پوست و اگزما ، تلخی دهان ، کاهش اشتها ، احساس تهوع ، احساس گزگز شدن بدن ، نبض تند.
تغذیه صفراوی ها : رژیم غذایی مناسب برای صفراوی‌ها غذاهائیست که سرد و تر باشند ، افراد صفراوی غالباً در اثر حجامت رنگ و رویی به مراتب روشن‌تر از قبل خواهند داشت ، اشتهای آنان با حجامت افزایش می‌یابد ، غذاهایی مانند کاهو ، ماهی ، لبنیات ، مرکبات ، ماءالشعیر و … برای صفراوی‌ها مفید است.
» علائم افراد دموی : پری رگ ها و پری نبض ، سر درد ، احساس سنگینی سر ، سرخی چشم ها ، دمل ، جوش ، خارش بدن ، خواب زیاد ، احساس کسالت ، خمیازه کشیدن ، احساس مزه شیرین در دهان ، خونریزی لثه یا بینی ، افزایش فشار خون.
تغذیه دموی ها : این افراد نباید در مصرف غذاهای گرمی زیاده روی کنند و بهتر است بصورت متعادل از غذاهای گرم و سرد استفاده کنند.
داشتن پوستی زیبا با طب چینی,سرد مزاج,خشکی مو,موی لخت,پرمو,پوست,موی سفید,بدن سرد,زیبایی پوست,موی مجعد,چگونه پوستی جوان داشته باشم,طب سوزنی چیست,تشخیص مزاج,درباره داتشن پوستی زیبا بیشتر بدانید,سردی,بدن گرم,طبع گرم,آموزش طب چینی برای جوان سازی پوست,چگونه پوستی سالم داشته باشم,کم مو,گرمی,اصول تغذیه,گرم مزاج,طب سنتی,آموزش آشپزی,رنگ مو,نازکی مو,طبع سرد,طب سنتی و مزاج فصل ها
طب سنتی و مزاج فصل ها طب سنتی
بیشتر پزشکان، فصل بهار را معتدل‌ترین فصل‌ها می‌دانند؛ هم از نظر سرما و گرما و هم از نظر خشکی و تری. در این فصل، آدمی از سرمای زمستان به هوای معتدل بهار منتقل میشود و لذا باید متوجه این تغییرات آب و هوایی باشد؛ به ویژه اینکه بعد از بهار، فصل تابستان در راه است. «هنگامی که بهار به مزاج اصلی خود باشد، برترین فصل‌ها است؛ زیرا مناسب مزاج خون و روح است. طبیعت فصل بهار معتدل است؛ اما میل به حرارت ملایم و رطوبت دارد. این فصل، به جهت آنکه خون را به اعتدال به سوی پوست جذب میکند. قرمز کننده رنگ رخسار است؛ اما همانند هوای تابستان تحلیل برنده نیست. بهار امراض مزمن را به هیجان وا می‌دارد. به این بیان که خلط‌های راکد را جاری میکند و چیزی جز همانند فصد (خون‌گیری) و دفع مواد زائد و کم کردن طعام و زیاد نوشیدن مایعات و شربت‌های خنک، موجب خلاصی از امراض این فصل نیست.
تدابیر فصل بهار
در اوایل فصل بهار به فصد (خون‌گیری) و اسهال و به ویژه قی کردن مبادرت نماید تا ماده در بدن کمتر شود. نباید از انواع گوشت و نوشیدنی‌هایی که گرمی بخش و سیار رطوبت‌زا هستند، مصرف نمود. غذا باید نرم، سبک و سریع هضم شود. هر بامداد پیش از خوردن غذا، باید کمی ورزش کرد. ورزش باید در فصل بهار بیشتر از ایام تابستان انجام شود. معده را نباید از غذا پر کرد؛ بلکه باید غذا را کم و سبک میل کرد و از دو فصل دیگر، کمتر غذا خورد. نوشیدنی‌ها (چون آب غوره و آب انار و سکنجبین) گرما، خوب و پسندیده است. باید از غذاهای گرم و تلخ و تند و شور پرهیز شود.
فصل بهار
بیشتر پزشکان، فصل بهار را معتدل‌ترین فصل‌ها می‌دانند؛ هم از نظر سرما و گرما و هم از نظر خشکی و تری. در این فصل، آدمی از سرمای زمستان به هوای معتدل بهار منتقل میشود و لذا باید متوجه این تغییرات آب و هوایی باشد؛ به ویژه اینکه بعد از بهار، فصل تابستان در راه است. «هنگامی که بهار به مزاج اصلی خود باشد، برترین فصل‌ها است؛ زیرا مناسب مزاج خون و روح است. طبیعت فصل بهار معتدل است؛ اما میل به حرارت ملایم و رطوبت دارد. این فصل، به جهت آنکه خون را به اعتدال به سوی پوست جذب میکند. قرمز کننده رنگ رخسار است؛ اما همانند هوای تابستان تحلیل برنده نیست. بهار امراض مزمن را به هیجان وا می‌دارد. به این بیان که خلط‌های راکد را جاری میکند و چیزی جز همانند فصد (خون‌گیری) و دفع مواد زائد و کم کردن طعام و زیاد نوشیدن مایعات و شربت‌های خنک، موجب خلاصی از امراض این فصل نیست.
تدابیر فصل بهار
در اوایل فصل بهار به فصد (خون‌گیری) و اسهال و به ویژه قی کردن مبادرت نماید تا ماده در بدن کمتر شود. نباید از انواع گوشت و نوشیدنی‌هایی که گرمی بخش و سیار رطوبت‌زا هستند، مصرف نمود. غذا باید نرم، سبک و سریع هضم شود. هر بامداد پیش از خوردن غذا، باید کمی ورزش کرد. ورزش باید در فصل بهار بیشتر از ایام تابستان انجام شود. معده را نباید از غذا پر کرد؛ بلکه باید غذا را کم و سبک میل کرد و از دو فصل دیگر، کمتر غذا خورد. نوشیدنی‌ها (چون آب غوره و آب انار و سکنجبین) گرما، خوب و پسندیده است. باید از غذاهای گرم و تلخ و تند و شور پرهیز شود.
فصل تابستان
طبیعت این فصل، گرم و خشک است. در واقع تفکر در فصل تابستان را باید از فصل بهار شروع نمود. به خاطر طبیعتش، تحلیل برنده خلط‌ها و ضعیف کننده قوا و افعال طبیعی (به سبب افراط تحلیل) است. دم و بلغم را کاهش داده و صفرا را زیاد میکند و لذا باید غذای سرد استفاده نمود. فصل تابستان، موافق مزاج پیران، بلغمی مزاجان و مرطوبان است؛ زیرا هوای تابستان، رطوبت را کاهش می‌دهد و سردی را تعدیل می‌نماید. در تابستان چون حرارت میل به ظاهر دارد (به مناسبت حرارت ظاهری خورشید)، باطن سرد است و به همین دلیل هضم ضعیف میباشد و لذا سزاوار است که غذا در آن برعکس فصل زمستان، معتدل، نرم و سبک باشد. در فصل تابستان باید کمتر غذا خورد. فعالیت را کمتر کند. استراحت بیشتری داشته باشد. اگر کسی تهوع دارد، باید آن را انجام دهد و مسهل قوی نباید خورد. در این فصل شربت‌های خنک و غذاهای ترش بیشتر باید خورده شود.
مصرف آب‌میوه‌ها، شربت بنفشه، شربت گل و خیار چنبر باید مصرف کرد. بهتر است که در فصل تابستان خوراک و نوشیدنی‌ها کمتر خورده شود و ورزش نیز کمتر انجام شود. آرامش و استراحت لازم است.
فصل پاییز
مزاج این فصل، سرد و خشک است. مزاج فصل پائیز در سرما و گرما معتدل، ولی در تری و خشکی همانند بهار به اعتدال نیست چون آفتاب تابستان هوا را کاملا خشک نموده و اسباب تری در این فصل چندان آشکار نیست. در فصل پاییز، به ویژه در پاییزی که هوا متغیر است، باید بهداشت را بسیار رعایت نمود. نباید مواد غذایی خنک مصرف شود. آب سرد زیاد نخورد و بر سر نریزد. در این فصل نباید در جایی سرد خوابید که بدن در اثر سرما به لرزش در آید. نباید با شکم سیر خوابید. از گرمای نیمروزی و سرمای صبح باید پرهیز کرد و شب‌ها و صبح‌ها سر را از سرما پوشاند. در این فصل باید از میوه‌های موسمی تا حد امکان دوری جست و زیاد نخورد از میوه‌های مناسب این فصل میتوان به سیب، به و گلابی اشاره کرد. باید به بیرون راندن مواد زائد از بدن پرداخت تا در زمستان گرد هم نیایند.
تدابیر مهم در فصل پاییز
خودداری از مصرف غذاهای بسیار گرم: مزاج این فصل، همانطور که ذکر شد، خشک بوده و از هر عملی که موجب افزایش خشکی بدن میشود، باید پرهیز نمود. از جمله این موارد میتوان به غذاهای بسیار گرم، گوشت‌های مانده، گوشت شکار و ادویه‌جات با گرمی زیاد اشاره نمود. پرهیز از زیاده‌روی در نزدیکی: افراط در نزدیکی جنسی، هر چند که در هر زمانی برای جسم و روح مضر است، ولی در فصل پاییز ضرر بیشتری دارد، زیرا مقاربت جنسی از خشکی افزاهای بسیار قوی است.
پرهیز از نوشیدن آب سرد: آب سرد موجب ضعف حلق و تارهای صوتی شده و با توجه به شیوع زیاد بیماری‌های تنفسی فوقانی در این فصل، بهتر است از نوشیدن آن پرهیز شود.
پرهیز از قرار دادن سر در معرض مستقیم هوا: در فصل پائیز سر خود را بپوشانید زیرا سر بدون پوشش به ویژه در اوایل صبح که هوا سرد است، موجب بسته شدن منافذ پوستی میشود. بسته شدن این منافذ، سبب میشود که بخارات دفع نشود و تجمع آنها در سر باعث بروز برخی بیماری‌ها، از جمله نوعی زکام و سرفه می‌گردد.
دوری از مکان سرد: اجتناب از خوابیدن در مکان سرد و حمام با آب سرد، به دلیل بسته شدن منافذ پوستی و عوارض ناشی از آن باید از این کار پرهیز کرد. خودداری از استفراغ: در این فصل از انجام هر عملی مثل قی، که موجب تحریک خلط‌ها میشود، باید پرهیز نمود. قی در این فصل زمینه را برای بیماری‌های تب‌دار فراهم میکند.
تعادل در مصرف میوه‌ها: زیاده‌روی در مصرف میوه‌های فصل مضر بوده و باید از این کار خودداری شود. از میوه‌های مناسب این فصل میتوان به سیب، به و گلابی اشاره کرد.
پرهیز از اعراض نفسانی: اعراض نفسانی، به ویژه غم و اندوه، در هر فصلی ضرر است، ولی در فصل پاییز به ویژه برای افرادی که زمینه بیماری‌های سوداوی دارند، ضرر بیشتری دارد و باید تا حد امکان از این موارد پرهیز نمود و به اموری مشغول شد که موجب سرور و شادی گردد.
رطوبت بدن: به دلیل خشکی فصل و تاثیر آن روی بدن، لازم است از عواملی که موجب تری بدن می‌گردد، کمک گرفت. یکی از این عوامل، حمام کردن است که برای رطوبت بخشی مناسب، بهتر است یک روز در میان، استحمام با آب نیم‌گرم انجام گیرد؛ زیرا آب بسیار گرم باعث تحلیل رطوبت و افزایش خشکی بدن می‌گردد. همچنین میتوان برای رطوبت بیشتر از وان آب نیم‌گرم به مدت نیم ساعت استفاده نمود. چرب کردن بدن با روغن بنفشه بادام نیز از مواردی است که به افزایش رطوبت بدن و کاهش خشکی بدن کمک موثری میکند. استفاده از عطر: در این فصل بهتر است جهت تقویت روح از عطرها و بوهای خوش و ملایم استفاده نمود.
غذاهای مناسب فصل: در این فصل، بهتر است غذاهای با گرمی معتدل مصرف شود. گوشت‌ها، گوشت بره و مرغ چاق مفید هستند. از شیرینی‌ها نیز آنچه از شکر، مغز بادام و پسته تهیه شده باشد، مناسب است.
فصل زمستان
در این فصل آفتاب از سمت الراس به غایت دور شده و لذا هوا سرد و با بارش باران زیاد هوا مرطوب است. با توجه به اینکه فصل زمستان تقریبا عکس تابستان است، تغذیه آن‌هم عکس تغذیه در تابستان میباشد؛ یعنی در زمستان غذایی باید میل شود که گرمی می‌بخشد و نباید از غذاهایی مانند دانه‌ها و سبزی‌ها که به لحاظ مواد غذایی ضعیف هستند، استفاده کرد. غذای زمستانی باید دارای ارزش غذایی بیشتری باشد. به علت هوای سرد در زمستان، بدن باید فعالیت زیادی داشته باشد و غذای زیادی به آن برسد، اگر زمستان جنوبی باشد، باید ورزش زیاد انجام گیرد و غذا کمتر خورده شود. نان گندم زمستانی باید قوی‌تر و پرمغزتر از نان گندم تابستان باشد؛ همچنین گوشت‌ها و غذاهای سرخ شده و امثال آنها. سبزی‌هایی مانند خرفه و کاسنی برای زمستان نباید مصرف شود و به‌جای آن سبزی‌هایی همچون کلم و گل کلم و چغندر و کرفس جایگزین شود.
در فصل زمستان حرارت در بدن زیاد و قوی‌تر میباشد، لذا هضم آسان‌تر غذا است، پس مناسب است که غذا از نظر کمیت و مقدار زیادتر و غلیظ‌تر باشد. چون در فصل زمستان غلبه با برودت و رطوبت است، مناسب است که جمیع تدابیر، مایل به گرمی و خشکی باشد تا تعادل برقرار گردد.
