بنابراین هنگام خرید مواد غذایی حتماً بایستی به تاریخ تولید و تاریخ مصرف آن توجه کرد و در صورت تمام شدن تاریخ مصرف ماده غذایی ، سریعاً آن را به مسئولین بهداشتی مربوطه اطلاع داد تا در اسرع وقت به آن رسیدگی کنند.
در تابستان توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد. زیرا همان طور که اشاره شد، شرایط محیطی در تابستان به گونه ای است که این مسائل باید به دقت رعایت شود. برای مثال اگر در فصل سرما شیر پاستوریزه در سرمای ۴ یا ۵ درجه باشد، مشکلی وجود ندارد. اما در تابستان که گرمای هوا به ۳۰ تا۴۰ درجه سانتیگراد می رسد، شرایط مناسب برای رشد میکروب ها فراهم است.
بنابراین در تابستان توجه به ماندگاری و شرایط نگهداری مواد غذایی بسیار مهم است. تاریخ مصرف هم ارتباطی تنگاتنگ با ماندگاری و طول عمر دارد. برای مثال شیر پاستوریزه را می توان ۲۴ تا ۴۸ ساعت در شرایط یخچال نگهداری کرد، اما بیرون از یخچال طول مدت ماندگاری اش کوتاه تر می شود. هر چه درجه ی حرارت محیط بالاتر رود، طول مدت ماندگاری شیر کمتر می شود.
مواد غذایی فساد پذیر طول مدت ماندگاری شان خیلی کوتاه است و هر چه مواد غذایی، خاصیت فساد پذیری کمتری داشته باشند، ماندگاری طولانی تر دارند. غیر از ماده غذایی، شرایط نگهداری نیز در طول مدت ماندگاری اثر دارد؛ مثلاً کشک خشک در آب وهوای معمولی فساد پذیر نیست، اما اگر آن را در شرایط مرطوب نگهداری کنیم، کپک می زند. بنابراین طول مدت نگهداری مواد غذایی با شرایط ماندگاری در یک عرض قرار دارد و باید به هر دو عامل توجه شود.
این موضوع در مورد گوشت هم صدق می کند. اگر گوشت در یخچال نگهداری شود، حداکثر ۳ تا ۴ روز در دمای ۰ تا ۴ درجه قابل نگهداری است و در دمای بیش از این مقدار، قدرت ماندگاری آن کمتر است. لذا برای نگهداری طولانی مدت، باید گوشت را در فریزر(۱۸ درجه زیر صفر) منجمد کرد.
موضوع دیگری که در باید تابستان به آن توجه شود، شرایط تولید و رعایت قوانین جاری کشور است. به طور کلی تمام مواد غذایی که با مارک و مشخصات به بازار عرضه می شوند باید دارای پروانه ی ساخت از وزارت بهداشت باشند.
وزارت بهداشت با بازرسی های مستمر و نمونه برداری هایی که انجام می دهد ، اصول بهداشتی را تحت نظارت دارد و پروانه ساختی که روی محصول به بازار می آید، نشانه ای از اجرای این مراحل است. بنابراین اگر محصولی فاقد پروانه ساخت باشد، نشان می دهد که هیچ یک از مراحل نظارت بهداشتی، انجام نشده و وزارت بهداشت سالم بودن کالا را تایید نکرده است.
در نتیجه اگر محصولات بسته بندی شده مثل بستنی، آبمیوه ، محصولات لبنی و گوشت، مجوز بهداشتی نداشته باشند، به هیچ وجه قابل تایید نیستند. هر چند که برخی از این محصولات ممکن است به صورت صنفی تهیه شوند مثلاً بستنی، آبمیوه، کره، دوغ و ماست که مردم باید اطلاع دقیق و اطمینان کافی داشته باشند از اینکه این مراکز بهداشتی هستند و مواد را به صورت کاملاً بهداشتی تهیه می کنند.
توصیه ی ما به شما این است که سعی کنید حتی الامکان در تابستان از محصولات پاستوریزه و دارای پروانه ی ساخت استفاده کنید و هرگز از مواد غذایی که به صورت سیار عرضه می شوند و دارای هیچ گونه تاییدیه ای نیستند مانند انواع آب میوه، آب زرشک یا خاک شیر که دوره گردها عرضه می کنند، استفاده نکنید زیرا این مواد از عوامل عمده ی انتقال مسمومیت ها در فصل گرما هستند.
مطلب دیگر رعایت بهداشت فردی در محل های تهیه ی مواد غذایی، اماکن صنفی و حتی منازل است که نقش زیادی در مسمومیت های غذایی دارد.
به عنوان مثال اگر دست کارگری که در رستوران کار می کند، در اثر بریدگی، زخم و عفونی شده باشد و او بدون رعایت بهداشت با همان دست های آلوده به تهیه ی مواد غذایی بپردازد، می تواند یکی از عوامل عمده ی انتقال یکی از مسمومیت های غذایی شایع در تابستان به نام ” مسمومیت غذایی استافیلوکوکی” باشد.
بنابراین لازم است کارگران در طی کار، حتماً از دست کش استفاده کنند و دست کش را نیز قبل از استفاده شست و شو و ضد عفونی کنند.
همچنین کارگران و یا افرادی که مبتلا به گلودرد های چرکی هستند، چنانچه به کار تولید مواد غذایی مشغول اند، لازم است با استفاده از ماسک های بهداشتی از نفوذ ترشحات گلوی خود به داخل مواد غذایی جلوگیری کنند.
از دیگر مسائلی که در تابستان ممکن است اتفاق بیفتد، آلوده شدن آب مصرفی مردم به آب فاضلاب ها می باشد. معمولاً این آب های آلوده در رستوران های بین راهی، روستاها و مناطقی استفاده می شود که آب لوله کشی در دسترس نیست و آب رودخانه های مرتبط با فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله بیماری هایی که از طریق این آب های آلوده به وجود می آیند، بیماری حصبه است.
بیماران مبتلا به حصبه ، بعد از معالجه نیز سال ها عامل انتقال این بیماری هستند. این بیماری از طریق مدفوع این بیماران به خارج منتقل می شود و اگر مدفوع این افراد به نحوی به رودخانه انتقال یابد، کسانی که از آب رودخانه برای شست و شوی میوه و سبزی استفاده می کنند، در معرض این بیماری و بسیاری از بیماری های دیگر که از این طریق سرایت می کنند قرار خواهند داشت.
در مسافرت های تابستانی باید به این نکته توجه شود که آب آشامیدنی حتماً آب لوله کشی و بهداشتی باشد و اگر الزاماً می خواهید از آب رودخانه استفاده کنید، قبل از مصرف آب را با کلر ضد عفونی کنید.
مطلب مهم دیگری که خانواده ها باید رعایت کنند این است که بعد از خرید، پاک کردن و شست وشوی سبزیجات، میوه جات و محصولات پروتئینی ، آنها را کاملاً ضد عفونی کنند.
بیشترین دقت باید از طرف خود مردم باشد و هیچ وقت غذاهای آلوده و غذاهایی را که از سلامتی آن ها اطمینان ندارند، استفاده نکنند.
در پایان به مسافران و خانواده های عزیز توصیه می کنیم برای داشتن تعطیلات به یاد ماندنی و خوب، به تمام اصول بهداشتی توجه کنند.
